Bitmeyecek zannedilen her dönem bir gün biter
ABD ekonomisi faiz artırımına hazır mı? Fed faiz artırımına başlamakta geç bile kaldı. ABD ekonomisi için aylık ortalama istihdam artışı 150 bin üzerindeyse işler “iyi”, 200 bin üzerindeyse işler “çok iyi” gidiyor demektir. Merkez bankaları bir ayın verisine reaksiyon vermezler. Verilerin eğilimini esas alırlar. Eğilimi görmek için de hareketli ortalamalara bakılmalı. Aylık istihdam artışının 12 aylık hareketli ortalaması 220 bin, 3 aylık hareketli ortalamasıysa 218 bin düzeyinde. İstihdam piyasası diğer ekonomik aktivitelerin bileşkesi olduğuna göre sadece istihdama bakarak yüzde sıfır faiz ve 4.5 trilyon dolarlık Fed bilançosunun ABD ekonomisi için fazla lüks kaldığını söylemek mümkün.
Ama enflasyon yokmuş ABD'de.. Öyle diyorlar? Evet, bugün yok. Lakin merkez bankaları dünün gerçekleşmiş enflasyonuna bakarak karar almak yerine enflasyonun gelecekte nereye gideceğini hesaplayarak para politikasını şekillendirirler. Enflasyon bugün yok çünkü Rusya ve İran'ı köşeye sıkıştırmak için petrol piyasalarında yapılan manipulasyonla fiyatlar olması gereken düzeyin çok altında bulunuyor. Enflasyon bugün yok çünkü dünyada gıda fiyatlarında son birkaç yıldır deflasyon (fiyatların düşmesi durumu) yaşanıyor. Enflasyon bugün yok ama yarın olacak. ABD ekonomisinin geldiği noktada hem istihdam piyasasında hem de mal/hizmet piyasasında enflasyon hareketlenmeye başlayacak. O nedenle enflasyonun bugünkü düzeyi Fed'e engel değil.
Bu akşam faiz artacak mı? Evet, artacak. Fed, iki önemli iletişim kanalı Fedspeak (üyelerin konuşmaları) ve son toplantı bildirisi üzerinden Aralık ayını işaret etti. Piyasa da ikna oldu. Aşağıda bankaların faiz riskini hedge etmek için yoğun kullandıkları faiz sözlemesi üzerine yazılı opsiyonlardan çıkan tablo görülüyor. Piyasanın yüzde 80 küsuru bugün artırım bekliyor.
Artırım ne kadar olacak? Bazıları 0.25 puandan daha düşük bir hamle gelir diyor? Fed'in iki tip adımı vardır. "Bebek adımı" olarak adlandırdığımız 0.25 puan ya da "ebeveyn adımı" olarak nitelendirilen 0.50 puan ve üzerindeki değişiklikler. Bu aksam Fed'den bebek adımı beklenmeli. 0.25 puandan daha düşük bir faiz artırımı Fed'in itibarını yerle bir eder. Fed de buna izin vermeyecektir.
Piyasa hazır mı? Bir ömür sıfır faizle geçmeyecek. Fed tüm iletişim kanallarıyla piyasaları bu akşama hazırladı. Petrol, altın, euro-dolar paritesi ve borsa endeksleri bu akşamki faiz artırımını büyük ölçüde satın aldı (satın aldı fiyatlara yansıdı demek). Davul zurnayla gelen ve önceden fiyatlanmış faiz artırımının "kalıcı" etkisi olmaz.
Ne demek "kalıcı" etkisi olmaz Yani bu akşam sakin mi geçecek? Hayır bu akşam ve önümüzdeki günler sakin geçmeyecek. Hem düşüş hem yükseliş yönlü pozisyon alan traderlara birkaç gün çok ekmek çıkacaktır. Dile kolay, neredeyse bir kuşak Fed'den faiz artırımı görmedi. Birkaç gün yüksek oynaklık kaçınılmaz. Lakin piyasan faiz artırımını sindirdikten sonra ortada kalıcı bir etki kalmaz.
Şahin Adım ama Güvercin Söylemler? Elbette. Bugüne kadar hep öyle olmadı mı? Fed, iletişim politikasını dahiyane yöneten bir merkez bankası. Piyasayı faiz artırımına kucağında getirdi. "Filin züccaciye dükkanından çıkışı"nı andıran bir etki yaşatmadı. Toplantı bildirisi çok önemli ifadelerle zenginleştirilecek bu akşam. Kritik olanları maddeler halinde veriyorum:
*Bu akşamki faiz artırımının bir "sıkılaştırma" hamlesinden ziyade "normalleşme" adımı olduğu söylenecektir.
*Faiz artırımından sonra da Fed'in para politikasının (çok düşük politika faizi + dev Fed bilançosu) ekonomiyi genişletici yönde kalacağı vurgulanacaktır.
*Bundan sonraki faiz artırımlarının belli bir takvimden ziyade ekonomik verilerin seyrine bağlı kalmaya devam edeceği ifade edilecektir (bir başka ifadeyle her toplantı 0.25 puanlık faiz artırım tuşuna basan otomatik pilotun devrede olmayacağı..)
*Fed'in para politikasını son derece ılımlı ve temkinli bir şekilde normalleştirme niyeti öne çıkarılacaktır.
*Şahin adımın (faiz artırımı) etkisini güvercin söylemlerle asgariye indirmek için 2016 yılının Ocak toplantısında faiz artırımının gündemde olmayacağı belirtilebilir.
Dünyanın sonu gelmiyor dediniz bunu neye istinaden söylüyorsunuz? Fed'in 1983 yılından beri yaptığı 6 parasal sıkılaştırma (faiz artırım) döngüsünü analiz ettim. "Sizi yıkan yumruk, sert olandan ziyade nereden geldiğini görmediğiniz yumruktur" sözü çalışmayı çok güzel özetliyor.. Şimdi bu cümleyi Fed ekseninde değerlendirelim. Fed'in faiz artırımları "beklenenden hızlı" ve(ya)"beklenenden büyük adımlarla" geldiğinde piyasalar adeta çöküyor. Piyasaların o acımasız "önce sat sonra sor" eğilimi ön plana çıkıyor. "Beklenenden hızlı"ya örnek, ekonomik birimlerin bir toplantı artırıp üç toplantı pas geçmesini beklediği Fed'in daha sık faiz artırımı yapmasıdır. "Beklenenden büyük adım"a örnek de, ekonomik birimlerin 0.25 puanlık "bebek adımı" beklediği Fed'den 0.50 puanlık "ebeveyn adımı" görmesidir. Geçmiş döngüler içinde 1994-1995 döngüsü bu duruma en güzel örnektir. Fed ile ekonomik aktörlerin iletişim sıkıntısı yaşadığı bir faiz artırım döngüsü olan 1994-1995 döneminde Fed'in faiz artırım süreci piyasaları hırpalamıştır. Özetlersek, faiz artırım süreçlerinde piyasaları olumsuz etkileyen "negatif sürprizler"dir. Beklenden yüksek dozlu ve beklenenden hızlı faiz artırımlarının piyasalara faturası ağır olmaktadır. İçinde bulunduğumuz dönemde böyle bir risk bu toplantı için söz konusu değildir.
Peki ne zaman endişe duymalıyız, dolaşımdaki paranın üçte ikisini temsil eden doların eskisi kadar bol ve ucuz olmayacağı bir döneme giriyoruz? Endişe duyacağımız gün de gelecek. Nihayetinde eski bolluk ve ucuzluk olmayacak. Bunun için politika faizine değil piyasa faizine bakın lutfen. Nasıl bizim gösterge tahvil faizimiz varsa ABD'nin de gösterge konumundaki piyasa faizi var: ABD 10 yıllık Hazine faizleri.. Fed barometresi olarak nitelendirdiğim ABD 10 yıllık Hazine faizlerinde yüzde 2.70-2.75 bölgesinin altında kalındığı sürece piyasalarda türbülans yaşanmaz. Yaşanacaklar kısa vadeli çalkantı niceliği ve niteliğinde kalır. Bu açıdan ABD 10 yıllık Hazine faizleri rehber olacaktır ilerleyen dönemde.
Özetle dolar alalım mı? :=) Bu sorunun geleceğini biliyordum. Bir rahat dursak. Tarihi anda piyasanın içinde olmasak... Bazen en iyi yatırımlarımızın yapmadıklarımız olduğunu hatırlasak?
Piyasa görüşleriniz? Birkaç günlük çalkantı. Akabinde ana trendler devam. Paritede 1.05 bandının, altında 1000-1050 dolar bandının, dolar-TL'de 2.80-2.85 bandının önümüzdeki ayların dip bölgeleri olmaya aday olduğunu söyleyerek bitiriyorum.
Sonuç: Bazen en iyi yatırımlarımız yapmadıklarımızdır.
Not: 20 Aralık Pazar günü Türev Enstrümanlar ve VİOP eğitimi vereceğim. Egitimle ilgili detayları ekteki dokumanda bulabilirsiniz. Kayıt ve bilgi için [email protected] 'a mail atabilirsiniz.
Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.