Marksist Bakan kapitalist fona karşı

Arjantin Ekonomi Bakanı Axel Kicillof, akbaba diye adlandırdığı fonların taleplerine direndi ancak dün Arjantin'in iflasını canlı yayında duyurdu. Şebnem Turhan, Kicillof'un radikal öğrenci liderliğinden iş hayatına ve siyasete girişine geçmişini ve Arjantin için bundan sonra neler olacağını yazdı. İşte o yazı:

Arjantin’in iflasını canlı yayında açıklarken biraz tedirgin ancak kararlı olduğu ortada. Sadece 42 yaşında ve Kasım 2013’ten beri dünyanın en zor işlerinden birini iflasın eşiğindeki bir ülkenin ekonomi bakanlığını yürütüyor. Yıllar önce ondan ‘altın çocuk’ diye bahsediyorlardı Arjantin Devlet Başkanı Cristina Kirchner’in prensi Ekonomi Bakanı Axel Kicillof’tan. Fonlara ülkesini ‘yedirmeyen’ kahraman mı yoksa iflasa götüren maceraperest mi?

ESKİ ÖĞRENCİ LİDERİ

Rakamlara olan tutkusu nedeniyle ‘excell’ saplantılı bu eski radikal öğrenci liderinin politik kariyeri 2009 yılında başlıyor. 1999 krizinde elbetteki sokaklardaydı. Marksist görüşü benimsediğini söylemekten bir an bile çekinmeyen Kicillof üniversitedeki akademik çalışmalarını da Karl Marx ve devletçi ekonominin babası John Keynes üzerine yürütüyordu. Arjantin havayolu şirketi Aerolineas Argentinas’a genel müdür yardımcısı olarak atandığında benimsediği yöntemle şirketin yeniden büyümesini sağlayınca ‘havayolu kurtarıcısı’ olarak adlandırıldı. Devlet Başkanı Kirchner’in ikinci dönemi başlamasıyla ekonomi bakan yardımcısı olarak atandı. 2012’de İspanyol petrol şirketi Repsol’un elindeki petrol şirketi YPF’nin millileştirilmesi operasyonunu yürüttü. Repsol’a 5 milyar dolar tazminat ödendi ve şu an YPF Arjantin’in en büyük şirketi olduğu gibi dünyanın en büyük 15 petrol şirketi arasında yer alıyor.

HÜKÜMETİN İDEOLOJİSTİ

Arjantin’in kendi yağıyla kavrulması ve eski şaşaalı günlerine dönmesini isteyen ateşli Kicillof hem Arjantin’de hem de yurtdışında eleştiri oklarına da maruz kalmıyor değil. Arjantin hükümetinin ‘ideolojisti’ olarak görülen Kicillof’tan en çok yabancı yatırımcılar ve Kirchner’e muhalif kesimler rahatsız. Bu hafta başında ‘akbaba’ dediği hegde fonlarla görüşmek için New York’a geldiğinde aslında herkes umutsuzdu. Kicillof’un taviz vermeyeceğinden emin piyasa uzmanları aslında iflası bekliyorlardı. Psikiyatrist bir babanın oğlu olan Kicillof, doların Arjantin’in bilinçaltında oldukça güçlü bir değer olduğunu, ancak bu ekonomik ve kültürel fenomenin artık yolun sonuna geldiğini de söylüyor. Kicillof’a göre sihirli olarak değerlendirilen dolar, büyük bir felakete sebep olacak. Kichner üzerinde hipnotik, özel bir gücü olduğu da söylenen Kicillof 400 bin evsiz için ev kampanyası da yürütüyor. 2015 seçimlerinde Arjantin’in yeni liderinin Elvis favorili, açık yakalı gömleği ve mavi gözleriyle Kicillof’un olması hiç de sürpriz olmayacak.

Bundan sonra ne olacak?

BU durumun hemen mali piyasalara etkisi olmayacak. Çünkü beklenen bir durumdu. Ancak geleceğe ilişkin yeni ve önemli bir pencere açtığına dair hiç şüphe yok. Tüm uluslararası mali piyasadan borçlanan ülkeler açısından önemli bu.
Olasılıkla Arjantin, dava konusu edilen 1.6 milyar doları ödememe konusunda diretmeye devam edecek. Belki ileride bir uzlaşma yolu bulunacak. Ama New York’daki mahkemenin aldığı bu kararın en önemli sonucu; ileride herhangi bir ülke, uluslararası hukuka göre ihraç ettiği tahvilleri ödeyemez duruma düşer de, borç yapılandırmasına giderse “isteyen benim koyduğum koşullarla tahvilleri değiştirir, yeni koşulları kabul eder; istemeyen mahkemeye gider” derse başına gelecek hukuksal durum bugünden belli olmuş oldu.
2000’li yılların başında, ülkelerin borç ödeyemez duruma geldiğinde alacaklılarla hızlı anlaşmalar yapılabilsin diye IMF’nin de önayak olmasıyla ‘ortak hareket klozu’ (CAC) kavramı geliştirilmişti. Buna göre; alacakların üçte ikisi bir yeniden borç yapılandırması formülüne evet diyorsa yüzde 100 mutabakat aranmadan gerisine de aynı koşullar uygulanıyordu. İşte bu uygulama ağır darbe almış oldu. Şimdi alacağının bir kısmından vazgeçenler bile,  ileride bunu da alamayacak duruma düşebilecekler. Bu durum yeni bir hukuksal emsal oluşturdu; borçlanma araçlarını ihraç edenler de artık daha sert koşullarla yüz yüze kalacaklar. Dış kaynaklara ihtiyaç duyan Arjantin’in, bu yeni koşullarda uluslararası borçlanma kulvarına yeniden çıkması olanaksız hale geldi. Bu, zaman içinde yoksulluğu derinleştirecek.

Arjantin’de kişi başı milli gelir diğer ülkelerin kaç katı?

         Türkiye  Brezilya  Almanya ABD
1930         3.3  3.9  1.0  0.7 
1940         2.5  3.3  0.8  0.6 
1950         3.1  3.0  1.3  0.5 
1960         2.5  2.4  0.7  0.5 
1970         2.4  2.4  0.7  0.5 
1980         2.0  1.6  0.6  0.4 
1990         1.2  1.3  0.4  0.3 
2000         1.3  1.6  0.4  0.3 
2010         1.2  1.5  0.5  0.3

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.