Notumuzu artırmak için ne yapmalıyız?

Üç gün önce “Türkiye şoku atlattı” diyen Uluslararası derecelendirme kuruluşu Moody's, dünya devlerinin Cumhurbaşkanı Erdoğan’a güven mesajı vermesinin ertesinde notumuzu indirdi. Moody's, Türkiye'nin yatırım yapılabilir seviyede bulunan Baa3 notunu, bir kademe aşağı çekerek Ba1'le spekülatif olarak adlandırılan seviyeye çekti.

Karara piyasalar düşüşle, hükümet ve iş dünyası ise sert bir çıkışla tepki gösterdi. Ama korkulan olmadı ve piyasalar şoku çok çabuk atlatıp yapılan haksızlığa anlamlı bir yanıt verdi.

Peki Moody’s bu kararı neden verdi? Bu siyasi karar sermaye piyasalarını orta vadede nasıl etkiler? Piyasalardan para çıkışları yaşanır mı? Moody’s’in birkaç gün arayla yaptığı ve piyasaları dalgalandıran iki farklı yorum ne anlama geliyor? Bundan sonra neler yapılmalı, nasıl bir yol izlenmeli?

İşte bu soruları sermaye piyasalarının kalbinin attığı Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nin (TSPB) Başkanı İlhami Koç’a yönelttik. Neredeyse borsanın ilk kurulduğu günden bu yana sermaye piyasalarında üst düzey yöneticilik yapan 11 yıl boyunca İş Yatırım gibi sektörün en büyük aracı kurumunu yöneten İlhami Koç, Avrupa’nın birçok ülkesindeki siyasi istikrarsızlığa dikkat çekerek, Avrupa’nın birçok ülkesinde mali disiplinin ortadan kalktığını söyledi. Koç, reyting şirketlerinin not verirken dikkate aldıkları kriterlerin ülkelere göre farklılık gösterdiğini belirterek,  bu aşamada yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:

“Her ortamda, gerçekleşen olayları doğru ifade etmeye çalışarak ülkemizin potansiyelini ön plana çıkarmak ve bu algıyı tersine çevirmek. TSPB olarak, 4-5 Kasım tarihlerinde bir sermaye piyasaları kongresi düzenliyoruz. Bu kongrenin amaçlarından biri de bu aslında.”

Borsagundem.com sordu, TSPB Başkanı İlhami Koç, sermaye piyasaları penceresinden not kararını yorumladı. Sektör temsilcilerine önemli mesajlar verdi.

HER ÜLKEYE FARKLI ÖLÇÜT MÜ?

-Moody’s’in ülkemiz için verdiği not indirim kararını nasıl değerlendiriyorsunuz?

-Not indiriminde kullanılan ölçütler geçmiş dönemde not artırımı sürecinde de kullanılmıştır. Ancak, yaygın kanaat bu ölçütlerin ülkelere göre farklı uygulandığıdır. Örneğin, siyasi istikrar… Avrupa’nın birçok ülkesi de siyasi istikrarsızlık içinde.

Bazı ülkelerde ırkçı partiler iktidar alternatifi konumuna geldi. Buna rağmen, bu ülkelerin siyasi istikrarı sorgulanmıyor. Başka bir örnekte ise, ülkenin demokratik olmaması siyasi istikrar açısından olumlu görülebiliyor. Benzer şekilde, Avrupa’nın birçok ülkesinde mali disiplin ortadan kalkmış durumda ve nasıl çözülebileceği de belli değil. Buna rağmen, not verilirken, bu husus pek dikkate alınmayabiliyor ya da Yunanistan örneğinde olduğu gibi ülkede bir çöküş yaşandıktan sonra hızlı not indirimleri yapılıyor.

BUNDAN SONRA NE YAPILMALI?

Moody’s’in 2013 yılında notumuzu yatırım yapılabilir seviyeye çıkarmasının altında ekonomik büyüme, mali disiplin ve siyasi istikrar vardı. Ekonomik büyümenin küresel olarak toparlanma gösteremediği, gelişmekte olan ülke risklerinin arttığı, bölgemizdeki terör ortamının sona ermediği bir ortama, başarısız da olsa bir darbe girişimi eklendiğinde ülkemizin dış görünümü ister istemez olumsuz algılanıyor. Bu aşamada bize düşen, her ortamda, gerçekleşen olayları doğru ifade etmeye çalışarak ülkemizin potansiyelini ön plana çıkarmak ve bu algıyı tersine çevirmek.

TSPB olarak, 4-5 Kasım tarihlerinde bir Sermaye Piyasaları Kongresi düzenliyoruz.  Bu kongrenin amaçlarından biri de bu aslında.

BU NOTLAR NEDEN DEĞİL SONUÇ

-Bu kararın piyasalar üzerinde çok büyük bir etkisi olmadı sizce orta vadede para çıkışı yaşanır mı?

-Açıkçası çok olumsuz bir etki beklemiyorduk zaten. Not artırımı ya da düşürmeleri artık pek sonuç doğurmuyor. Unutmamak gerekiyor ki, derecelendirme kuruluşlarının notları piyasa fiyatlamalarına göre gecikmeli geliyor. Piyasalar mevcut riskleri zaten fiyatlara yansıtmıştı. Derecelendirme notu esasen bir neden değil sonuç.

Orta vadede bakıldığında ise not indiriminden çok başka faktörler çok daha önemli hale gelecektir. Örneğin, petrol fiyatları, FED faiz politikası, ülkemizin büyümesi, mali disiplin gibi konular çok daha önemli.

YENİ PARA GİRİŞİ ZAMAN OLACAK

Ülkemizin büyüklüğüne, demografik yapısına, ekonomik çeşitliliğine, sağlıklı büyümesine ve mali disiplinine sahip yakın coğrafyada başka bir alternatif bulunmuyor.  Dolayısıyla, orta ve uzun dönemde yabancı yatırımcıların Türkiye pozisyonlarının her zaman olacağını düşünüyorum. Bu nedenlerle, sadece portföy yatırımları nedeniyle ayrıca bir para çıkışı beklemiyorum. Ancak, pay piyasalarında fiyatlamalarımız karşılaştırmalı olarak oldukça ucuz kaldı. Yeni para girişi zaman alabilecektir.

Piyasanın yönü konusunda yakın zamanda benzer süreçler yaşamış olan Brezilya ve Rusya örnekleri incelenebilir. Her iki ülke piyasasında da not indirimini takip eden 1 hafta - 1 aylık dönemde hisse senedi fiyatlarında kayıplar yaşandı. Ancak satış baskısının ilk bir ayın sonunda dengelendiği ve hatta daha uzun vadede her iki piyasanın da endeksin üzerinde getiri sağladığı görülmüştür.

PİYASALAR SÜRPRİZLERİ SEVMEZ

-Moody's'in 21 Eylül Çarşamba günü yaptığı "Türkiye şokları atlattı" açıklamasından 2 gün sonra gelen not indirimi kararı piyasalarda bir dalgalanma yarattı bu durumu nasıl yorumluyorsunuz?

-Mali piyasalar sürpriz kararları sevmez. Sürpriz kararların yıkıcı etkilerinin olduğunu yakın geçmişte sıkça gördük. Bu nedenle, mali konularda karar vericiler, verdikleri sinyallerle kararlarının öncesinde piyasaları buna hazırlarlar. Örneğin, merkez bankalarının aldığı kararların yanı sıra yaptığı açıklamalara bu kadar önem verilmesinin sebebi de budur. Bazen açıklamadaki bir kelime önemli hale gelir.

İLETİŞİM HATASI

Uluslararası derecelendirme şirketleri de bu şekilde çalışıyor. Moody's, Türkiye'nin kredi notu görünümünü Nisan 2014'te negatif izlemeye aldığı ve 18 Temmuz'da 90 gün içerisinde bir değerlendirme yapacağını duyurduğu için not indirim kararı piyasalar açısından sürpriz olmadı. Kararın açıklanmasından iki gün önce basına yansıyan Moody's kaynaklı açıklamaları bir çeşit iletişim hatası olarak değerlendiriyorum.

REFORMLAR PİYASALARA OLUMLU YANSIYACAK

-Ekonomi yönetiminin reform kararlarını ve yatırımlar için teşvikleri nasıl yorumluyorsunuz?

-Ülkemizdeki en büyük sıkıntıların başında tasarrufların düşük olması ve var olan tasarrufların yüksek katma değer yaratan yatırımlara yönlendirilmesinde sıkıntı yaşanmasıdır. Ülkemizde iç tasarruf oranı son yıllarda alınan tedbirlerle yüzde 14.5 seviyesine yükseldi. Ancak hala çok düşük ve daha çok kısa vadeli yatırım araçlarında.

Siyasi açıdan çok yoğun bir gündemin yaşandığı yaz aylarında çok önemli ekonomik kararlar alındı. Bireysel emeklilik sistemine otomatik katılım, Türkiye Varlık Fonu’nun kurulması ve bazı vergi düzenlemeleri mali piyasalarımız açısından çok önemli kararlardı. Bu kararların olumlu yansımalarını yakında görmeye başlayacağız.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.