Dünya ekonomisindeki en büyük risk

Dolar beklentiniz değişti mi?

Hayır değişmedi. Birkaç tespit yapayım. Küresel piyasaların ruh halini yansıtan nam-ı diğer korku endeksi VIX'in düşmesi yatırımcıların risk alma iştahının arttığına, yükselmesi de risk alma iştahlarının azaldığına işaret eder. VIX son dönemde tarihi düşük düzeylere geriledi. Hatta geçen hafta eşik değer 10'un bile altına indi. Dünya piyasaları hiç olmadığı kadar iyi. Amerikan borsası S&P500 endeksi her geçen gün yeni bir rekor kırıyor. Ancak dış dünyadaki bu iyimser havaya rağmen dolar kuru 3.50'nin altına inemedi. Euro dolar paritesiyle devam edelim. Parite 1.12'nin üzerine tırmandı. Daha birkaç hafta önce 1.08 düzeylerindeydi. Doların euro karşısındaki değer kaybının normalde dolar/TL kuru üzerinde düşürücü etki yapması beklenirdi. Ancak bu da olmadı. 1.12nin üzerindeki pariteye rağmen dolar/TL 3.50'nin altına yerleşemedi. CDS, yabancı yatırımcı nezdinde Türkiye riskini yansıtan çok önemli bir göstergedir. Yükselmesi yabancı yatırımcı nezdinde Türkiye riskinin arttığı, düşmesi de Türkiye riskinin azaldığı anlamına gelir. CDS geçen yılın sonlarında 300 puan düzeylerindeydi. Son günlerde 200'ün hafif altına indi. Türkiye riski (yabancı nezdinde) belirgin bir şekilde azaldı. Buna rağmen dolar/TL 3.50'nin altına inmedi. İç piyasalarda da hava çok iyimser. Borsa endeksimiz yeni rekorları (hatta 100.000 düzeyini) zorluyor. Borsadaki bu yükselişe rağmen kur 3.50'nin altına gerilemedi. Özetle, kur rengini belli etti. Önümüzdeki aylarda kurda sıralı olarak 3.66, 3.78 ve 3.85 seviyelerinde doğru yükseliş kuvvetle muhtemel.

Fed tutanaklarında öne çıkanlar neydi?

Fed, varlık fiyatlarında "balon" olduğuna işaret ediyor. Ben de haftalardır bu köşeden oldukça sık işliyorum bu konuyu. Özellikle de ABD'nin kritik borsa endeksi S&P50û"i mercek altına yatırdım. S&P500 endeksi 2400 seviyesinin de üzerine çıktı. Fiyat/kazanç oranı, fiyat/gelir oranı, düzeltilmiş fiyat/kazanç oranı gibi birçok metrik ile analiz ettiğimizde S&P500'in tarihinin en pahalı dönemlerinden birini yaşadığını söyleyebiliriz. Balonun net bir tanımı yok ama S&P500 dünya ekonomisi ve finansal piyasalar açısından çok büyük bir risk oluşturuyor. Öyle ki Fed de bu riski görüyor ve her fırsatta dillendiriyor. Bitişikte "Ekonomi ve Piyasalar Arasındaki Kopukluk" başlıklı bir grafik bulunuyor. Kırmızı ABD ekonomisindeki genel seyri, yeşil de S&P500 endeksinin performansını gösteriyor. Makroekonomi ve piyasalar arasındaki kopukluğu net bir şekilde gösteriyor. Bir Merkez Bankası (bu durumda Fed, dolaşımdaki paranın üçte ikisinin patronu) için olabilecek en kötü durumlardan biri. Fed, S&P500 balonunu söndürmek için faiz artırımlarını hızlandırmalı. Lakin sulanmaya başlayan makroekonomik verileri baz alırsa da (ki bunu baz almalı) faiz artırımlarını ciddi şekilde yavaşlatmak. Hangisini tercih edeceğini önümüzdeki aylarda göreceğiz. S&P500 için faiz artırımlarını hızlandırırsa ekonomik aktiviteyi bozar. Ekonomik aktiviteyi bozmamak adına faiz artırımlarına ara verirse S&P500 balonunun daha da şişmesi riski var. Şişen her balon (geçmişte yüzlerce örneği mevcut) patlıyor ve patladığında reel ekonomiyi de perişan ederek büyük krizlere yol açıyor.

Dünya ekonomik görünümü açısından genel hakim görüşten farklı olarak oldukça negatifim.

Bir tetikleyiciye bakar. Bu tetikleyici son günlerde yeniden ısıtılıp sofraya getirilmiş olan Çin meselesi de olabilir, Brexit de olabilir. Başta hisse senedi olmak üzere riskli yatırım araçlarından uzak durulması yönündeki görüşümü tekrar vurgulama ihtiyacı görüyorum.

Fed beklentisi değişti mi?

Fed'in borsa endekslerinde balon olduğunu ima eden açıklamasına rağmen piyasanın Fed'den beklediği faiz artırım miktarında bir değişiklik yok.

Yılın geri kalan kısmı için en az bir belki iki artırım piyasalar tarafından fiyatlanıyor. (Erkin Şahinöz / Para Dergisi)

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.