Arif Ünver [email protected] Arif Ünver

Her yatırımcı bu formülü ezbere bilmeli

14 Nisan 2014, 07:47 - -

Değerli tasarruf sahipleri ve öğrenci kardeşlerim… Başlangıç cümlemize öğrenci kardeşlerimizi de ekledim… Tarafımıza gelen maillerden anladığımız kadarıyla öğrenci kardeşlerimizin ilgisi bir hayli yoğun ve bu ilgi bizi ayrıca motive etti…

Geçtiğimiz iki yazımızda irdelemeye başladığımız, ortaklık hususiyeti ve gerekleri üzerinde durmaya devam ediyoruz… Malumunuz, hazırlığı içerisinde olduğumuz bilinçli yatırımcı platformunun devreye alınmasına az bir zaman kaldı…

Son iki yazımızda, bilanço, gelir tablosu, dipnotlar ve faaliyet raporlarından kabaca bahsederek, ana mantığın oturmasına gayret ettik…

Bu yazımızda bazı temel değerleme yaklaşımlarını, çok fazla detaya girmeden ele alacağız… Ne de olsa artık, hisse senedi aldığımızda ortak olunduğu ve ilgili konuya ilişkin farkındalığın arttığını biliyoruz…

Değerli piyasa katılımcıları, defter değeri, piyasa değeri, fiyat/kazanç oranı, temettü verimliliği oranı, hisse başına kar (kazanç), hisse başına temettü (nakit kar payı) ve bölünme sonrası hisse senedi fiyatı hesaplama konularını kısaca ele alarak, paylaşımlarımıza devam edelim…

Defter değeri ile başlayalım; bir başka adı muhasebe değeri…İlgili firmanın özkaynaklar toplamının, ödenmiş sermayeye veya başka bir ifade ile sermayeye bölünmesi ile hisse başına muhasebe değeri (defter değeri) bulunur… İki önceki yazımızda anlattığımız üzere özkaynaklar kalemi bilançomuzun pasifinde yer almaktaydı… Biz bilançomuzun pasif tarafında yer alan özkaynaklar toplamını, sermaye kalemine bölerek defter değerini bulurken asli amacımız; ortaya çıkan hisse başı defter değerini, piyasada alınıp satılan fiyat olan borsa fiyatı ile karşılaştırmaktır… Bu karşılaştırmayı da Piyasa Değeri/Defter Değeri oranı ile yapmaktayız… İlgili oranın an itibarı ile dünyada ortalaması 2'ler civarındadır… Buradan ne anlıyoruz? Dünya ortalamasında firmalar defter değerinin ortalama 2 katı ile borsalarda işlem görüyor… Özkaynaklar kalemini, sermaye rakamına bölme sebebini de açıklayalım; A.Ş.'lerde sermayenin her bir TL si 1 adet hisse senedini temsil eder… Örneğin halka açık A.Ş.'nin sermayesi 100.000 TL ise 100.000 adet hisse senedi var anlamına gelir… Önemli bir ara not düşelim; şirketin halka açık olan ve olmayan kısmının toplamını ifade eder… Sermayesi 100.000 TL olan bir firmanın halka açıklık oranı %50 ise piyasada alınıp satılan hisse adedi 50.000 adettir, kalan 50.000 adet ise halka açık olmayan kısmın elindedir…

Şimdi gelelim hisse başı kara, ilgili firmanın son dönem net kar toplamını, sermayeye bölerseniz, hisse başına karı bulursunuz… Bu hisse başı kar konusu önemli, karışmasın, genellikle hisse başına temettü ile karıştırılır… Hisse başına temettü ise, dağıtılacak dönem karının sermayeye (toplam hisse adedi) bölünmesi ile bulunur… Hatırlatalım sermaye aynı zamanda toplam hisse adedine eşittir, halka açık olan olmayan tüm hisse adedine… Sermaye rakamını, halka açıklık oranı ile çarparsanız, piyasada alınıp satılabilir hisse adedini bulursunuz…

Evet sırada Fiyat Kazanç oranı, iki türlü hesaplanır; birinci model, ilgili hisse senedinin borsa fiyatını, hisse başı kara bölerek (hisse başı karı biraz önceki satırlarda izah ettik); ikinci model ise toplu yaklaşımdır, ilgili firmanın toplam piyasa değerini (toplam piyasa değeri=borsa fiyatı*sermaye) toplam net kara bölerek, fiyat kazanç oranına ulaşırız… F/K'da oranın düşük olması tercih edilir, örneğin 5 (göreceli bir rakamdır, sektör ve genel piyasa ortalaması ile karşılaştırma şart) diyelim fakat ülkemizde kar dağıtım geleneğinin zayıf olması nedeniyle, ek olarak önemli bir kısım firmanın da kar payı dağıtmadığında aktif büyütme işini yapamadığından veya yapmadığından düşük F/K'ları dikkate alırken, geçmiş dönem aktif toplamlarının artıp artmadığı incelenmeli. Eğer ki aktif toplamında sürdürülebilir şekilde bir artış gözlemleniyorsa düşük F/K sizin tarafınızdan olumlu algılanmalı ama düşük F/K olmasına karşın geçmiş dönemlerde aktif toplamlarında artış yoksa, bir de ek olarak kar payı dağıtımı yoksa muhtemelen ilgili firma holding ve iştirakleri modeli ile borsada işlem görmekte ve muhtemelen karı sizden kaçırmaya çalışmaktadır…

Temettü verimliliğinden geçen yazılarımızda bahsetmiştim fakat kısa bir geçiş yapalım… Hisse başına nakit temettü rakamını, ilgili firmanın borsa fiyatına bölerek ulaşırız temettü verimliliğine… Buradaki mevzu şudur; x liralık kar payı dağıtmış firmanın, borsada kaç liradan el değiştirdiğine bakıyorsunuz; makul olan, faiz getirisinden yüksek bir orandır, lakin mevcut temettü verimi oranı bir sonraki dönemin garantisi değildir. Çünkü firmanın karlılığı ilerleyen dönemde değişkenlik gösterebilir, dolayısıyla tahmini temettü verimliliği hesaplanması kaçınılmazdır. Malum, ülkemizde her 4 çeyrekte mali tablo görmemize rağmen çok büyük oranda 31.12'ye göre yılda bir defa temettü dağıtım geleneği vardır… Tahmini temettü verimliliği her çeyrek mali tablo döneminde update edilirse daha rasyonel olacaktır…

Son olarak, elinizde hisse senetleri olan firma, temettü ödeyebilir, bedelli veya bedelsiz sermaye artırımı yapabilir… Ve neticede ilgili işlem gerçekleştikten sonra borsa fiyatı indirgenir (bölünür), bölündükten sonraki fiyatı hesaplamak için formülümüzü veriyoruz:

Bölündükten sonra (AOF) Ağırlıklı Ortalama Fiyat= (son AOF+bedelli-temettü) / (1+bedelli+bedelsiz)

İster temettü ödesin, ister bedelli yapsın, ister bedelsiz, isterse hepsini bir arada yapsın fark etmez, bu formül üzerinden gidiyoruz. Firma her ne yapıyorsa ilgili formülde yerine koyun, olmayanı sıfır yapın, bölündükten sonraki yeni fiyatı bulursunuz….

Gelecek yazılarımızda durmadan devam edeceğiz; mali analiz, yatırımcı hakları, mevzuat, aklınıza ne geliyorsa hepsini işleyeceğiz. Ve daha da ileri gideceğiz; teknik analiz gibi son derece teknik bir konuyu, kimseyi sıkmadan çok basit bir dille anlatıp, indikatörleri de isteyen herkese izah edeceğiz...

Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere… Türkiye’nin Sigortası; Sermaye Piyasası… Saygı ve sevgilerimle...

twitter takip için… @arfunvr

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.

YORUMLAR (24)
:) :( ;) :D :O (6) (A) :'( :| :o) 8-) :-* (M)
  • Ahmet 03 Şubat 2022 13:41

    Teşekkürler gayet sade ve anlaşılır olmus

  • Selami cevik22 Aralık 2021 21:47

    Hocam sizinle tanismak isterdim ve egitiminiz varsa katilmak isterdim uygarliga giden yazinizi halan okumaktayim

  • Mücahit karadașlı 26 Ekim 2021 00:10

    Hocam paylaşım icin teşekkürler yalnjz daha basitce anlatamazmiydiniz yani insanlarin terimleri degilde olayı kavramasi sonrasını getirecektir zaten

  • Ben13 Ocak 2021 20:26

    Hoca size balık tutmayı öğretmiş, sizde hala yok şu siteye girip kaç tane hisse senedi var bakılabiliyor gibi abuk yorumlarla cevap vermişsiniz ya, cahil kalmaya devam edin. Zaten bizim toplumun en büyük sorunlarından en büyüğüde bence bu bir iş yapar ne yaptığını bilmez, kalıplaşmış davranışların dışına çıkamayıp hep geride kalır, sonrada acaba yok abd yok avrupa neden hep bizden bir adım öndediye boş boş devleti, hükümeti vb kurumları suçlayarak kendinde kusur görmeden caka satar.

  • Frk 22 Ekim 2020 08:43

    Çok güzel, emeğinize sağlık

  • yigit arslan23 Eylül 2020 16:17

    tesekkurler guzel bir sekilde vermissiniz  mantigini fakat rakamsal orneklerle anlattiklarinizi destekelrseniz tam anlamiyla ogrenebiliriz lakin biraz karisik oluyo rakamlarla orneklerle desteklenmeyince.

  • Gokhan zeybek04 Mayıs 2020 01:30

    Bu yazıdan kim anladı acaba :)) bence tablo şeklinde kısa net olarak anlatsa daha çok anlayan olacak

  • :'( :'( :| :O :D :'( 10 Şubat 2020 19:15

     :'(  :'(  :|  :O  :D  :'( 

  • ck29 Ocak 2020 16:12

    hocam bir firmaya ait piyasada kaç adet hisse senedi var bu bilgiye hangi web sitesinden ulaşabilirim

  • roye10 Nisan 2020 20:00

    arama kısmına m.borsagundem den arama yapıp  piyasa kısmına tıklayıp hisse senedini seçince gösteriyor

  • İlhan 26 Ocak 2020 13:01

    Hocam şu açıklamarı örnek vererek açıklarsanız seviniriz tşk

  • Mustafa Ünlü07 Ekim 2019 01:13

    Piyasada geçerli olabilecek F/K oranını için banka faizlerini temel alabiliriz.Şu anda ortalama faiz %14,5 düzeyinde, bankaya yatırdığımız 100 TL ye karşılık bir yılda 14,5 TL faiz geliri elde edeceğiz. Buna göre paramızın F/K oranı 100:14,5=6,9. Hisse senedinden de beklediğimiz F/K da bu düzeyde olabilir. Eğer hisse senedimiz karlı ve güvenilir bir şirkete aitse bu sayı daha yüksek olabilir. Bu oran şirket hisselerinin olması gereken fiyatlarını hesaplama açısından önemli. Piyasada geçerli olması gereken F/K oranı ile hisse başı karını çarptığımızda çıkan sayı bize o hissenin olması gereken fiyatını verecektir. Almak istediğimiz hisse senedinin fiyatı bu hesaplanan değerin altındaysa hiç çekinmeden o hisseyi alabilirsiniz. Örneğin hisse başı kar 6 TL ise olması gereken fiyat yaklaşık 42 TL olmalıdır. Bu hisse hele hele yarısından düşük fiyattaysa hiç korkmadan o hisseye girin derim.

  • mehmet çomak23 Mart 2021 22:58

    hocam ben bu hisse başı karı hisse başı fiyatı bulmayı veya olması gereken fiyatı  karıştırıyorum uygun görürseniz yardımcı olursanız sevinirim teşşekkürler bol kazançlar 

  • Eyyup ors02 Nisan 2020 16:32

    Merhaba mustafa ünlü yorumumuz cok dikkatimi cekti biraz daha acik yorumluyabilirmisiniz. Hisse basi kar 6 tl ise olmasi gereken fiyat 42 derken

  • Fatih saygı18 Haziran 2019 12:03

    İyi günler hocam babam 40 yıl önce çamsan sanayii yeden hisse almış 18330 liralık hissesi var olduğunu söylediler karşılığıda 317 tl miş . Ama aynı şekilde babamın bir arkadaşıda almış aynı tarihte aynı değerde o arkadaşı bana 500 600 bin tl değerinde enaz babanın hisseleri dedi babam 3.5 sene önce vefat etti. Ne yapmam gerekiyor? bunun değerini tam anlamıyla nasıl öğrenebilirim?

  • Turgut Özgül 18 Mayıs 2019 12:27

    Merhaba hocam söylediğiniz verilere göre galatasaray hisse adet fiyatı bu durumda nerelerde olmalı yada uzun veya kısa vadede bu hisse hakkında sizden bilgi alabilirmiyim teşekkürederim hocam

  • Canakkale cimento hisseleri ne oldu 07 Mart 2019 00:08

    Canakkale cimento fabrikasindan bir hisse var dedemin bu günkü degeri nedir

  • Tuncay kurt08 Aralık 2018 02:15

    Teşekkürler hocam gayet anlaşilir bir şekilde yorum

  • İsmail Hakkı ŞUMLU 19 Ocak 2018 14:01

    Bundan yaklaşık 45 yıl önce kaynak iplik fabrikasından ozamanın parasına göre 112.500 liralık hisse alınmış ( o zamana göre 12 daire parası) bu güne kadar hiçbir kar payı dağıtımı vs. Ücret alınmadı fabrikanın demesine göre senetler zaman aşımına uğradığı için bu senetler para etmez hakkınız yok diyorlar. Nasıl bir yol izlenmeli gerçekden senetlerin değeri yokmudur.

  • mustafa30 Ocak 2017 21:35

    birbirine yakın ve birbirine karıştırılması mümkün olan konuları peşpeşe ve çok kısa kısa anlatarak çorba yapmışsınız.bizim gibi yeni başlayanları düşünerek biraz daha ayrıntılı ve basit anlatabilirdiniz.çorba yapmışsınız resmen sağolun.

  • Mehmet arıcı27 Ocak 2017 17:18

    91 yılında eregli demirćelikten babam 400 lot hisse senedi almış. Devlet 2012 yılında el koymuş simdi 650 tl ediyormuş hissemizin değeri. Sizce normalmi bu rakam.

  • Ege efesi27 Nisan 2020 21:25

    Hiçmi temettü almamış

  • MFY25 Şubat 2018 07:37

    Devlet el koymaz, muhterem babanız matbu değeri kaydi değere çevirme süresinde ilgilenmediği için sizden düşmüş olur.

  • yusuf ağaç 23 Aralık 2016 16:32

    Öncelikle böyle bir paylaşım yaptığınız için size çok teşekkür ediyorum. Son derece aydınlatıcı bilgiler vermişsiniz.