Ekonomist Gizem Öztok Altınsaç, Yeni Ekonomik Program'ın (YEP)
açıklanmasının ardından, uygulamanın ne şekilde ilerleyeceği ve
denetimin ne sıklıkla yapılacağı konularının takip edileceğini
vurguladı.
Öztok Altınsaç, bloomberght.com için kaleme aldığı yazıda,
açıklanan Yeni Ekonomi Program ile ilgili olarak şunları söyledi:
"Rakamsal bazda bakarsak, çizilen makro ekonomik hedefler ve
sunulan genel rakamsal çerçeve gerçekçi ve tutarlı. Bu anlamda
piyasalar tatmin olmuşa benziyor. Piyasanın ilk beklentisi
farkındalığın olup olmadığını anlamak idi. Sunulan rakamlar
"farkındalık"ın olduğunu net şekilde ortaya koyuyor. Olumlu.
Lakin, bu hedeflere ulaşmak için uygulanacak eylemlerin bir kısmı
dokümanda yer alsa da, aksiyon planlarına dair detaylar piyasayı
tatmin edecek kadar net değil. Sıklıkla geçtiğimiz dönemlerde eylem
planları görmüştük, bunların uygulaması gerçekleşemedi. Dolayısıyla
asıl takip edeceğimiz konu uygulamanın ne şekilde ilerleyeceği ve
denetimin ne sıklıkla yapılacağı olacak.
Makro Çerçeve dışında piyasanın yakından takip ettiği konu ise
mali sektör, bankalar ve özel sektör bilanço tahribatına dair
halihazırda süren çalışmalar. Bu konunun detayı ve kamu tarafından
dizayn edilecek sistemin (SPV vs) hem şekline, hem şeffaflığına hem de
bu işlemlerin finansmanının hangi kanaldan sağlanacağına bakacağız. Bu
süreç henüz netleşip kamu ile paylaşılmış değil.
Yeni Ekonomi Programındaki makro rakamları değerlendirirsek
Büyüme, dengelenme süreci ile orantılı bir büyüme patikası
görüyoruz. Bu anlamda rasyonel. Her ne kadar ben 2018'in ikinci yarısı
ve 2019 açısından büyüme tarafında daha şiddetli ve zor bir tablo
öngürüyor olsam da, programda sunulan genel makro çerçeve diğer
rakamlarla beraber tutarlı. 2019'da %4/5 büyüme gibi gerçek dışı
rakamlar görmüyor olmamız olumlu. 2019 yılında özellikle büyümenin alt
kalemi olan yatırımlarda yıllık %3.2'lik daralma beklentisi de, bütçe
tarafında yapılması planlanan tasarruflarla orantılı. Net ihracatın
hem bu yıl hem de 2019'da 1.5 puan büyümeye katkı yapacağına dair
hesap da yine rasyonel. Piyasa büyüme beklentisi 2019 için %2 civarı
idi. Bu açıdan da piyasa öngörüleri ile örtüşen bir rakam.
Enflasyon tarafındaki projeksiyonlar tamamen piyasadaki
tahminlerle aynı doğrultuda. Sunulan programda, tüm makro göstergelere
baktığımızda yaptığımız hesaplara en yakın seyreden tahminin enflasyon
olduğunu söyleyebiliriz. Bu yıl %21'e yakın 2019'da da %16 civarı bir
projeksiyon var. Tek haneye 2020'de erişiyoruz. Yine beklentilere
paralel bir rakam. 2021'e gelirsek, 2021 kolonunun tamamı bir miktar
temenni rakamları gibi durmakta. %6'lık bir enflasyona erişmek için
çok sıkı politkalar/tedbirler ve mikroreformlar yapmanız gerekir. Ama
tabi, a la turca, 2021'e de zaten daha çok var.
Bütçe kısmı, Hedefler sıkı bir bütçe politikasına işaret ediyor.
Bu aşamada daha yüksek faiz dışı fazla gerekirdi şeklinde, kendi
içinde iktisadi açıdan haklı eleştiriler de olabilir ama piyasa buna
çok takılmayacaktır. 60 mlr TL'lik tasarruf planlanıyor. Alt detaylar:
-31 mlr TL harcama tasarruf
-14 mlr TL yatırımlar
-10 mlr TL teşvikler
-2 mlr TL sosyal güvenlik
-3 mlr TL diğer
60 mlr TL'lik tasarruf hedefi oldukça iddialı. Gerçekleşirse
elbette çok olumlu. Hangi harcama kalemleri, bir takım detaylar var
lakin kalem kalem sunulmuş olsa, hangi yatırımlar hangi teşvikler,
detay görebiliyor olsak daha sağlıklı olurdu elbette. Hedefler var
lakin "hangi aksiyon ile hangi vadede ne miktarda" bu sorunun cevabı
bir miktar eksik. Keza hangi yatırımlardan vazgeçilecek o da net
değil. Vergi tarafında dokumanda yer alan adımlar gerekli, hem IMF'nin
konsultasyonlarda sıklıkla sunduğu hem de daha önceki OVP'lerde
gördüğümüz lakin bir türlü adım atılamamış olan eylemler. Dolayısıyla
ekonomik programa girmesinden ziyade uygulanması mühim.
Cari açık, haliyle ekonomik yavaşlama ile beraber azalıyor olacak.
Piyasanın son tahminleri 2018 için 40-45 mlr usd, 2019 için de 20-25
mlr usd'ye kadar gerilemişti. 2018 için %4'e yakın büyüme beklerken
programda 36 mlr usd cari açık öngörüsü bir miktar soru işareti.
Muhtemelen 40 mlr usd civarı bir rakam ve daha düşük bir 2018 büyümesi
göreceğiz. Bunların dışında tasarruflarınızı arttırdığınızda ve
büyümeniz belirgin yavaşladığında ardından cari açık da oldukça düşük
rakamlara geriler. Asıl sorunumuz %5 civarı bir potansiyel büyümede ne
kadar sürdürülebilir cari açık verdiğimiz. Bu da zaten bugünün konusu
değil.
Yazının başında da bahsettiğim üzere, bundan sonra hem uygulamalar
bakacağız hem de bügünkü yeni ekonomik planda da yerini bulan konuyu
takip edeceğiz.
'...Bankaların güncel mali yapılarını ve aktif kalitelerini tespit
etmek için mali bünye değerlendirme çalışmaları yapılacaktır. Bu
çalışmaların sonuçlarına göre gerektiğinde bankacılık sektörünün mali
yapısını güçlendirecek ve böylece reel sektörün uygun maliyetlerle
krediye erişimini ve mevcut kredilerinin yeniden yapılandırılmasını
temin edecek, dünya örneklerine ve ülkemizin geçmiş tecrübelerine
dayanan kapsamlı bir politika seti devreye sokulacaktır.'"
https://www.bloomberght.com/yorum/gizem-oztok-altinsac/2157613-yeni-ekonomi-programi
Foreks Haber Merkezi (
[email protected] )
http://www.foreks.com
http://twitter.com/ForeksTurkey