Avrupa İklim Fonu (European Climate Fund) tarafından finanse
edilen araştırmada Türkiye?deki mevcut teşvik mekanizmalarının ve
finansal piyasalardaki küresel gelişmelerin enerji üretimi alanında
yatırımı bulunan şirketler tarafından nasıl algılandığı ve
yatırımcıların geleceğe ilişkin öngörülerinin neler olduğu sorularına
yanıt arandı.
Yapısal olarak yüksek cari açık vererek büyüyebilen Türkiye?nin en
önemli ithalat kalemlerinin başında enerji sektörü geliyor. Çalışma,
Türkiye?nin cari açık kaynaklı ekonomik kırılganlığına mücadele
edebilmesi için yenilebilir enerji kaynaklarına daha etkin bir biçimde
yönelmesi gerektiğini ortaya koyuyor.
Yenilebilir enerji alanında özellikle güneş enerjisi, Türkiye
ekonomisi için önemli fırsatlar sunuyor. Avrupa?nın en yüksek güneş
enerjisi potansiyeline sahip ülkelerinden biri olan Türkiye, bu
potansiyelinin sadece çok düşük bir oranını üretime
yönlendirilebiliyor. Türkiye ile benzer güneşlenme süresine sahip
Yunanistan?ın toplam güneş enerjisi kurulu gücü 2.606 MWe iken,
Türkiye?deki kurulu güç Ağustos 2016 itibariyle 506 MWe düzeyine
ulaşmış durumda. Güneş enerjisi kurulu gücü Yunanistan?ın 5?de biri
olan Türkiye?nin, yenilebilir enerji potansiyelini değerlendirebilmesi
için kamuya önemli rol düşüyor.
Uzun vadeli ve yol gösterici politikalara ihtiyaç var!
Saha araştırması, şirketlerin daha fazla yatırım yapmak için
öncelikli olarak, kamu teşvikleri ve politikalarına ilişkin daha
öngörülebilir bir yatırım ortamına ihtiyaç duyduklarını ortaya koyuyor.
Kısa vadeli ve sık sık değişikliğe uğrayan politikalar ve
özellikle kamu desteği alanındaki belirsizlikler, yatırımların geri
dönme süresini belirsiz hale getirerek, özellikle küçük ölçekli
firmaların yenilebilir enerji alanında yatırım yapmaktan
uzaklaştırıyor.
TEPAV Makroekonomi Çalışmaları Program Direktörü Bengisu Özenç
?Enerji alanında yatırımı olan firmalar ile yüz yüze yaptığımız
görüşmeler, yenilebilir enerji potansiyelinin harekete geçebilmesi
için kamuya önemli görev düştüğünü ortaya koyuyor. Türkiye?nin cari
açıkla daha etkin bir biçimde mücadele edebilmesi için, kamunun enerji
politikaları arasında yenilenebilir enerjinin güçlü ve değişmez bir
şekilde yer alması gerekir? diyor.
Araştırmada aynı zamanda, maliyetlerin Türkiye?nin yenilenebilir
enerji potansiyelini gerçekleştirmesinin önündeki önemli engellerden
biri olarak durmadığını da ortaya konuyor. Kömüre ve diğer fosil
yakıtlara göre daha düşük maliyetli olan yenilenebilir enerji ile
yapısal ve bürokratik sorunlar çözmesinin kısa vadede Türkiye?nin
enerji alanında atılım yapabileceği görülüyor.
Kömür yatırımları için finansman ikilemi
Enerjide ithalat bağımlılığına karşı, kömür ağırlıklı yerli
kaynaklara yönelim politikası uygulanıyor. Ancak şirketler,
yatırımlarda kısa-orta vadede özellikle kömür ve doğal gaz
yatırımlarında finansal zorluk bekliyorlar. Katılımcıların yüzde 75?i
kömür, yüzde 71.4?ü ise doğal gaz yatırımlarında finansal zorlukla
karşılaşacaklarını düşünüyor. Kömür konusundaki bu kötümserlik,
yenilebilir enerji konusunda yerini iyimserliğe bırakıyor. Özellikle
orta büyük ölçekli yatırımcılar, yüzde 53 oranında yenilebilir enerji
finansmanı konusunda geleceğe daha umutlu bakıyor.
2012 yılından beri Türkiye?de 14 GW?lık kömürlü santral projesi
ertelendi ya da tamamen iptal oldu. Sürdürülebilir kalkınma alanındaki
küresel gelişmeler ve Paris Anlaşması sürecinde atılması gereken
adımları da göz önünde bulundurduğumuzda, kömür yatırımlarının
üzerindeki baskının giderek artacağını öngörülebiliyor. Özenç?e göre
Türkiye?yi ekonomik açıdan zor bir pozisyona sokmamak için, yerli ve
ucuz olan yenilebilir enerji kaynaklarına ağırlık veren bir enerji
politikasına ihtiyaç var.
TEPAV İcra Direktörü Güven Sak konuya ilişkin değerlendirmesinde
teknoloji ve inovasyon vurgusu yaptı. Yenilenebilir enerji
teknolojilerinin geliştirilmesini, Türkiye?de sanayi dönüşümünü
tetikleyebilecek alanlardan biri olarak yorumlayan Sak, yerli
teknolojilerin gelişmesine verilecek desteğin, aynı zamanda cari açık
sorununa ve orta gelir tuzağını aşmaya da yardımcı olabileceği
görüşünde. Ancak, TEPAV?ın yaptığı saha araştırması, yenilebilir
enerji firmalarının teknoloji geliştirme ve yerli makine-ekipman
üretimi konularında yeterli seviyede girişimde bulunmadıklarını, kamu
desteklerinden yararlanmadıklarını gösteriyor.
Yenilenebilir enerji, hem sürdürülebilir enerji politikaları, hem
cari açık ile mücadele hem de Türkiye?nin içinde bulunduğu orta gelir
tuzağından kurtulabilmesi için önemli fırsatlar sunuyor.
Yatırımcılar, Türkiye?nin ekonomik sorunlarına da cevap olabilecek
rüzgar ve güneş enerjisi sektörü için daha etkin ve uzun vadeli bir
kamu politikası çerçevesine ihtiyaç duyuyor.
http://www.tepav.org.tr/tr/haberler/s/4097
Foreks Haber Merkezi (
[email protected] )
http://www.foreks.com
http://twitter.com/ForeksTurkey