Türkiye, geçtiğimiz dönemde gerginlik yaşadığı Rusya ve İsrail ile
normalleşme için düğmeye bastı. İsrail ile yaşanan Mavi Marmara, Rusya
ile yaşanan uçak krizinin ardından ilk defa normalleşmeye yönelik
adımlar atıldı. Destek Yatırım Menkul Değerler Analisti Aysun Göksu
artan ticaret hacmi ve turizm gelirleri sayesinde bu normalleşmenin
ilk etapta TL varlıklarına olumlu yansıdığına, ilerleyen zamanda ise
cari açığın azaltılmasına önemli katkı sağlayacağını kaydetti.
Göksu şu değerlendirmeyi yaptı:
"Rusya ile en büyük kalemler enerji ve turizm
Rusya, uçak krizinin ardından Türkiye?ye sert açıklamaların bir
adım ötesine daha geçerek ekonomik yaptırımları sistematik bir şekilde
uygulamaya koydu. Enerji olarak Rusya?ya olan bağımlılığımız
ilişkilerin önemini bir kat daha artırıyor. Türkiye ithal ettiği
doğalgazın yaklaşık %60?nı Rusya?dan temin ederken, Türkiye?nin
Rusya?ya sattığı başlıca ürünler meyve-sebze, tekstil ve otomotiv
sanayi ürünleri olarak öne çıkıyor. TÜİK verilerine göre iki ülke
arasındaki ticaret hacmi 2015 yılı sonunda bir önceki yıla göre
yaklaşık %23 gerileyerek 24 milyar dolar (3,6 milyar dolar ihracat,
20,4 milyar dolar ithalat) seviyesinde gerçekleşti. Ticaret hacmimizin
düşmesinde şüphesiz ağırlıklı olarak enerji fiyatlarındaki düşüşler
etkili oldu. Ancak Rusya?ya yönelik ihracatın başlıca kalemleri olan
meyve-sebze, tekstil ve otomotiv sanayi ürünlerinin bu yıl ihraç
performansını incelediğimizde Rusya ile ilişkilerimizin önemi ortaya
çıkıyor. Ocak-Nisan döneminde sebze-meyve ihracatımız %13,2, otomotiv
sektörü ihracatımızda ise %7,4 düşüş kaydedildi. Ancak Rusya ve İsrail
ile ilişkilerin normalleşmesi ihracatımızda katalizör görevi görerek,
büyüme ve cari açığımız üzerindeki olası riskleri hafifletebilir.
Cari açık azalır
Öte yandan bilindiği üzere turizm gelirleri de cari açığın önemli
bir finansman kalemini oluşturuyor. Bu anlamda Türkiye?de toplam
turist sayısının yüzde 10?unu oluşturan Rusların tekrar Türkiye?yi
tercih etmesi turizm gelirlerinde artışın önünü açabilir. Bu da
önümüzdeki dönemde cari açığın azalmasında katkı yaratacak bir gelişme
olarak karşımıza çıkmaktadır. Tabi turizmin yanı sıra her iki ülke ile
enerji anlamında da bağımlılığımız bulunmaktadır. Bu ikili ilişkilen
normalleşmeye başlaması enerji sektörüne yatırımların da önünü açarak
doğrudan ve dolaylı yatırımların da gelişmesine katkı sağlayabilir.
İsrail ile enerji ve ileri teknoloji işbirlikleri gündemde
TÜİK verilerine göre son beş yılda İsrail?e karşı sürekli dış
ticaret fazlası verdiğimizi görüyoruz. İsrail?e sattığımız ürünlerin
başında motorlu kara taşıtları gelirken, demir-çelik ve elektrikli
makine ve teçhizat önemli ihracat kalemleri arasında yer alıyor. Bu
anlaşma ile İsrail?in daha önce Ar-Ge yatırımları yüksek teknolojik
ürünlerin Türkiye?ye transferinin yoluna açabilir. Aynı zamanda
savunma sanayi yönelik ortak geliştirilen projelerin devam etmesi
milli savunma sanayi zeminin hızlanmasında tecrübe aktarımı açısından
önemli olabilir. Diğer yandan Türk firmaların İsrail?de enerji
yatırımları hız kazanabilir. Hatırlanacağı üzere Zorlu Holding bu
yılın hemen başında İsrail?de üçüncü enerji santralini devreye
almıştı. Anlaşmanın ardından ve bürokrasinin tekrar devreye girmesi
uzun zamandır gündemde olan İsrail gazının Türkiye?ye getirilmesi
görüşmeleri hız kazanabilir. Yıllık 8-10 milyar metreküp kapasiteli
proje İsrail gazının Avrupa?ya transferinde Türkiye?nin transit bölge
olarak kullanılması, ülkemiz için enerji teminindeki çeşitlendirme
açısından son derece önemli. Transit bölge olmanın getirdiği avantajın
yanında enerji teminindeki çeşitlilik rekabeti artırarak Türkiye?nin
pazarlıklarda elini güçlendirebilir.
Türkiye Fiyatlama Merkezi Olacak
Hatırlanacağı üzere Avrupa?ya Rus gazını taşıyacak ?Türk Akımı?
projesi, Rus uçağının düşürülmesi ardından durulma kararı alınmıştı.
Rus haber ajanslarının verdiği bilgiye göre, Rus doğalgaz firması
Gazprom, Türk Akımı boru hattı görüşmelerini devam ettirmeye hazır
olduklarını açıkladı. Rusya?nın Avrupa?dan gelen tepkiler üzerine
Rusya?dan gelip direk Avrupa?ya gidecek Güney Akım?a alternatifi
olarak gündeme aldığı bu projenin gerçekleşmesi, Türkiye?nin daha ucuz
Rus gazı alabileceği anlamına geliyor. Aynı zamanda hattın inşasının
Trakya?ya ekonomik bir hareket getirebileceğini de söylemekte fayda
var. Bölgede inşaat şirketlerinin projelerini uygulaması inşaat
sektörüne hareketlilik getirecekken istihdama olan hatırı sayılır
katkısı da göz ardı edilemez. Türk Akımı projesinin gerçekleşmesi
Türkiye?nin enerjide transit ülke olma hedefi ve Enerji Borsası
sayesinde Türkiye?nin bir fiyatlama merkezi olma hedefine yaklaşılacak.
Normalleşme TL?nin Pozitif Ayrışmasına Yol Açtı
İkili ilişkilerin normalleştirilmesine yönelik atılan adımlar iç
piyasa tarafından da olumlu olarak algılanıyor. Brexit?in
gerçekleşmesiyle piyasada oluşan panik havası kuru psikolojik 3.00
seviyesine kadar çekmişti. Geldiğimiz noktada küresel piyasalarda
devam eden endişeler gelişmekte olan ülke para birimlerini baskı
altında tutmaya devam ederken olumlu politik gelişmeler Lira?nın
pozitif ayrışmasını sağlıyor. Hafta başından bu yana Dolar karşı en
çok değer kazanan para birimleri arasında Türk Lirası ve Rus Rublesi
ön plana çıkıyor. Dolara karşı TL %0.40, Ruble ise %0.50 değer
kazanmış durumda. Önümüzdeki günlerde ikili ilişkilerin düzelmesini
sağlayacak somut adımların atılması TL?deki değer kazancını
artırabilir. Fakat Türk Lirasında pozitif ayrışma dikkat çekse de
teknik fiyatlamalarda 2.9000, destek seviyesi olarak çalışabilir. Yani
bu yakınlaşma sonrası Dolar/TL?nin düşüşü 2.9000 seviyeleriyle sınırlı
kalabilir. Çünkü küresel risk iştahı Brexit endişeleriyle beraber
azalmış durumda ve bu gelişme hala TL varlıklarını kırılgan yapıyor.
Bu noktada düşüşlerde daha çok bu noktayı izlemekte fayda var. Kur
eğer gelişmelere bağlı olarak 2.9000 seviyesini aşağı yönlü kırarsa
ancak o zaman düşüşlerin hız kazanması söz konusu olabilir. "
******
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım
danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti,
aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen
bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı
sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve
tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine
dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk getiri
tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer
alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize
uygun sonuçlar doğurmayabilir.
*******
Foreks Haber Merkezi (
[email protected] )
http://www.foreks.com
http://twitter.com/ForeksTurkey