Adnan Salih [email protected]

BATS CHI-X EUROPE ve BIST30 hisseleri

BSTS CHI-X borsası Ekim 2014 tarihinde BİST30 hisselerinde müşterilerine işlem yaptıracağını duyurdu  (http://www.borsagundem.com/haber/borsa-istanbul_a-rakip-mi-geliyor/630703) . Şirket bağlantıdaki haberde de belirtildiği üzere müşterilerinden gelen yoğun talep üzerine bu kararı aldığını iletti. Türk hisselerinde planlanan işlem tarihi 3 Kasım olarak belirtilmişti, bununla birlikte takas kuruluşları ile yapılan anlaşma ve düzenlemelerin yetişmemesi sebebi ile işlem başlangıç tarihi ertelendi. İşlemlere başlangıç için ise bir tarih verilmedi. Şahsi kanaatimiz işlemlere en geç önümüzdeki Aralık ayında başlanacağı şeklinde. Konu ile ilgili haber için: BATS CHI-X Türk Hisse Senedi İşlemlerini Erteledi. 

CHI-X borsasının Türkiye’ye gelmesi konusunda en yetkili ağız olan Sayın İbrahim Turhan şu açıklamayı yaptı:

"BATS Chi-X'in Türkiye piyasasıyla ilgilenmesinden ve Türk piyasasında rekabetin artmasından memnuniyet duyuyoruz. Ancak BATS Chi-X benzeri borsalar bizimle rekabet edecek durumda değiller."  
Konuşmanın devamında Sayın Turhan, Bats Chi-X’in BIST’in yüzde 70 hissesine sahip olduğu Takasbank’ı kullanacağı bilgilerini de doğruladı.
Basın toplantısında ayrıca aşağıdaki ifadeyi de kullandı:
 "Nasdaq Omx işbirliğimiz iyi gidiyor, birinci fazını tamamladık. 2015 son çeyreğinde yeni teknolojiyle işlemlere başlanacak." 
Sayın Turhan CHI-X ile nasıl rekabet edecekleri konusunda ise “takas ücretlerinin düşmeyeceğini, aksine artabileceğini, rekabetin bazı gereklilikler getirdiğini” kaydetti. 
Bu cümleden bizim anladığımız, Takasbank ücretlerinde artışa giderek CHI-X’in önünün kesilmeye çalışılacağı yani yine müşteri üzerine maliyetlerin ekleneceği oldu. 
Bir önceki yazımızda opsiyon piyasalarımızı CME ile karşılaştırmış ve sunulan olanakların yatırımcılar için büyük kolaylıklar getirdiğini ele almıştık.  Bu yazıda ise “CHI-X, BIST işlemlerinden pay alabilir mi?” konusuna değineceğiz. 
Öncelikle BATS CHI-X web sitesinden geçtiğimiz ay yaptıkları işlemlere dair rapora göz atalım. Önce Amerika:


 
Tabloda görüldüğü üzere, Pazar payları %20yi aşmış durumda.
Avrupa:

Avrupa’da Pazar payları %22 civarında.
Bir de BZX, BYX,EDGA,EDGX olarak adlandırdıkları değişik platformlardaki işlem kalitesine http://www.batstrading.com/market_data/quality/ bağlantısında bakabiliriz. İşlem kalitesi hıza ve alış-satış fiyatları arasındaki farkın düşüklüğüne bağlıdır. Bu anlamda verilen bilgilere göre S&P500 hisselerinin 311 adedinde BZX borsası, etkin spread sıralamasında 1 veya 2. olmuş. Borsada işlem gören BYF’lerde ise 25 adedin 12sinde işlem kalitesi birinciliği mevcut.
Hisse işlemlerinin yanı sıra opsiyon işlemlerinde de alınan pay giderek artıyor.
Bu bilgileri verdikten sonra NASDAQ-BIST çözümünün 2015 yılı son çeyreğinde gerçekleşmesinin beklendiğini hatırlatalım. Bir zamanlar VOB –Vadeli İşlemler Borsası’nda da yıllarca yazılım güncelleme çalışması yapılıp sonuçlandırılmadan bittiğini de hatırlatalım. Tarih tekerrürden ibaret değil ama sürekli aynı konuların tekrarlaması maalesef beklentilerimizi düşürüyor.
Teknolojinin işlemde ve risk yönetiminde kullanılmasının en etkin örneği ise Türkiye foreks piyasasıdır. 1:100 kaldıraçla çalışan piyasada müşterilerin eksi bakiyeleri aracı kurumlar tarafından kapatılmak zorundadır. Bu son derece riskli piyasada çok yeni aracıların çok başarılı olmasının sebebi de budur: Teknolojiyi iyi kullanan yarışta öne geçer. Riskin çok yüksek olduğu bu piyasada işlemlerin bu kadar kesintisiz ve hızlı gerçekleşmesini sağlayan en başta MetaQuotes yazılım şirketidir, onun sağlamış olduğu işlem platformlarıdır. Açık mimari yapısı sayesinde operasyon ve muhasebe yazılımları işlemleri platformdan canlı okuyup tüm arka ofis işlemlerini gerçekleştirebilmektedir. Foreks yazılımları, yatırımcılara paralarını riske atmadan deneme yapmalarına imkân vermektedir.
Özetleyecek olursak:
BATS çok güçlü bir kurum, teknolojiyi iyi kullanıyor, ölçek ekonomisinden faydalanıyor.  Bizim yapılan röportajdan anladığımız Türkiye’den büyük bir pay almak istedikleri. Türkiye piyasalarında çok önemli bir alışkanlık mevcut: Gün içi alım satım. BATS Başkanı’nın http://video.cnbc.com/gallery/?video=3000263252 bağlantısındaki videosuna göz atmanızı öneririm.
BATS, BİST açısından ciddiye alınması gereken bir rakip; 1-2 sene sonra baktığımızda piyasamızdan %50 pay almaya başlamış olurlarsa tartışmak ve önlem almak açısından çok geç kalmış olacağız.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.